Dược lực học là một thuật ngữ chuyên ngành phổ biến trong lĩnh vực Y dược. Vậy dược lực học thực sự là gì và nó được ứng dụng như thế nào trong ngành Y dược?
- Các nguyên tắc mà Dược sĩ cần nắm vững khi viết đơn thuốc
- Lựa chọn khôn ngoan nào nếu muốn theo học ngành Dược?
- Với học lực trung bình có khó khăn gì khi theo học ngành Dược không?
Hãy cùng Dược sĩ, giảng viên Cao Y đẳng Dược TPHCM – trường Cao đẳng Y Dược Pasteur khám phá câu trả lời chi tiết qua bài viết dưới đây.
1. Dược lực học là gì?
Dược lực học nghiên cứu những tác động và sự thay đổi của thuốc đối với cơ thể, bao gồm hiệu quả của thuốc, tác dụng phụ, và cơ chế tác động của nó.
Ngoài ra, dược lực học luôn được kết hợp với dược động học (nghiên cứu các tác động của cơ thể lên thuốc) để giải thích mức độ hiệu quả của thuốc.
Tác dụng của thuốc có thể bị thay đổi do sự tương tác với các thuốc khác hoặc do các bệnh lý. Dược lực học của thuốc cũng có thể bị ảnh hưởng bởi các thay đổi sinh lý, chẳng hạn như rối loạn, lão hóa, hay các thuốc khác.
Một số rối loạn có thể tác động đến đáp ứng dược lực học bao gồm:
- Suy nhược thần kinh
- Suy dinh dưỡng
- Các đột biến di truyền
- Bệnh Parkinson
- Độc tính của tuyến giáp
- Dạng đái tháo đường kháng insulin
Các rối loạn này có thể thay đổi mức độ liên kết thuốc với protein, sự liên kết với thụ thể, hoặc giảm độ nhạy cảm của thụ thể.
2. Những yếu tố ảnh hưởng đến thông số Dược lực học
Dược sĩ Cao đẳng dược tphcm thông tin gồm:
Trong quá trình nghiên cứu và sử dụng thuốc, có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến các thông số Dược lực học, dẫn đến sự sai lệch hoặc thay đổi trong chỉ số này. Dưới đây là ba yếu tố chính:
2.1. Tính chất sinh lý của cơ thể con người
Tác động của thuốc khi được đưa vào cơ thể sẽ khác nhau tùy thuộc vào từng cá nhân, và điều này bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như:
- Các bệnh lý hoặc rối loạn, chẳng hạn như suy dinh dưỡng, đột biến gen, v.v.
- Khả năng hấp thụ và bài tiết thuốc của cơ thể.
- Quá trình lão hóa.
- Cấu trúc phân tử, thụ thể và phối tử.
- Tuổi thọ cá nhân và mức độ lão hóa của các cơ quan.
- Giới tính.
- Yếu tố di truyền.
Những yếu tố trên trong cơ thể có sự liên kết và tác động lẫn nhau. Việc phân tích đầy đủ các tác dụng của dược lực học sẽ cung cấp cơ sở để sử dụng thuốc một cách hợp lý trong điều trị. Đây cũng chính là lý do vì sao các chỉ số dược lực học được áp dụng để đưa ra đánh giá khoa học đáng tin cậy, đồng thời là một trong những nhiệm vụ quan trọng và đầy thách thức của dược lực học.
2.2. Đặc tính vật lý và hóa học của thuốc
Thuốc là sản phẩm có tác động trực tiếp đến sức khỏe con người, với nhiều hình thức, tính chất và phương pháp sử dụng khác nhau. Hiệu quả và khả năng hấp thụ của thuốc cũng thay đổi tùy vào loại thuốc.
Các đặc tính này được đánh giá qua những yếu tố sau:
- Dạng liều dùng như tiêm, uống trực tiếp, bôi ngoài da, v.v.
- Dạng bào chế: viên con nhộng, thuốc dạng lỏng, viên nén, v.v.
- Thành phần cấu tạo của thuốc.
- Tỷ lệ các thành phần trong công thức.
- Liệu công thức thuốc đã tối ưu và phù hợp chưa?
- Phạm vi điều trị: thuốc có tác dụng trên một cơ quan cụ thể hay toàn bộ cơ thể?
- Thời gian điều trị: thuốc cần sử dụng trong bao lâu (ngày, tuần, tháng)?
- Nồng độ thuốc có phù hợp với cơ thể bệnh nhân không, có thể quá cao hoặc quá thấp?
- Sự tương thích giữa các thành phần thuốc, có gây kích ứng hoặc phản ứng không mong muốn không?
Các yếu tố này ảnh hưởng rất phức tạp và không theo một mô hình tuyến tính. Nếu chúng ta đưa những thông số này vào đường cong đáp ứng liều giả thuyết, sẽ thấy sự thay đổi về độ dốc và vị trí trên trục liều hoặc hiệu ứng trần xuất hiện.
2.3. Tương tác với các loại thuốc và yếu tố khác
Tương tác của thuốc với các loại thuốc khác, thực phẩm, thảo dược hoặc các yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng đến chỉ số Dược lực học. Những tương tác này có thể làm tăng hoặc giảm hiệu quả của thuốc một cách bất thường, gây ra sai sót hoặc biến động trong quá trình nghiên cứu và điều trị bệnh
3. Ứng dụng của Dược lực học trong ngành Y dược
Dược lực học được nghiên cứu để cải thiện hiệu quả và độ an toàn khi sử dụng kháng sinh. Để tối ưu hóa việc điều trị và đạt được các chỉ số dược lực học khuyến cáo, trong một số trường hợp, liều lượng thuốc kháng sinh cần phải điều chỉnh.
Để ngăn ngừa hiện tượng kháng thuốc, điều quan trọng là phải duy trì nồng độ thuốc phù hợp trong máu. Các giá trị dược lực học và dược động học cần được xác định chính xác để ngăn ngừa sự xuất hiện của các chủng vi khuẩn kháng thuốc, vì chúng thường yêu cầu mức nồng độ cao hơn để đạt hiệu quả điều trị.
– Quản lý các tương tác thuốc một cách có hệ thống và khoa học.
– Hỗ trợ phát triển ngành Y dược.
Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đã cung cấp những thông tin hữu ích về Dược lực học và các vấn đề liên quan. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về chủ đề này và áp dụng hiệu quả trong học tập và nghiên cứu. Để cập nhật thêm kiến thức mới về ngành Y dược, hãy tiếp tục theo dõi chuyên mục của chúng tôi!
